नेपाली जडीबुटी : क्यान्सर न्यूनीकरण गर्ने औषधि

 डा. ज्ञवालीले अनुसन्धानमा आँप ( फल)को बोक्रा (जुस बनाउँदा खेर जाने कुरा)बाट पाठेघरको मुखको क्यान्सर र ग्यास्ट्रिकका कारण हुने पेटको क्यान्सर निको हुनसक्ने तरिका पत्ता लगाएका छन् ।

यसैगरी, सुन्तलाको बोक्राबाट पनि पाठेघर र पेटको क्यान्सर रोक्ने औषधि बनाउने सकिने उनको अनुसन्धानको निष्कर्ष छ । नेपालको दामन क्षेत्रमा पाइने भैँस भनिने विरुवालाई प्रयोगशालामा जाँच गर्दा यो समेत क्यान्सर रोग निको पार्नका लागि उपयोगी देखिएको छ ।

उनको अनुसन्धानले क्यान्सर भएपछि क्यान्सरका सेल वृद्धि हुन नदिन यी जडीबुटीको रसायनको भूमिका देखिएको छ भने यो औषधि आविष्कार गर्ने प्रक्रियाको प्रारम्भिक आधार भएको ज्ञवालीको दावी छ ।

डा. ज्ञवालीको अनुसन्धान अनुसार हरियो चिया, जौ र अनारको बोक्राको निश्चित मात्राको समिश्रणले स्तन क्यान्सर नियन्त्रण हुन्छ । यसलाई चियाका रुपमा सेवन गर्न सकिने, औषधि पनि तुरुन्तै उत्पादन गर्न सकिने ज्ञवाली बताउँछन् । उनले पुरस्कार पाएको पनि यही खोज, अनुसन्धानबाट हो ।

दुधेझारलाई रक्त क्यान्सर (ल्युकेमिया) निको पार्न प्रयोग गर्न सकिने पनि उनले पत्ता लगाएका छन् । सिप्लीगान, निम र जिनेसेनको समिश्रणबाट बनाइएको औषधिले मधुमेह नियन्त्रणका लागि प्रभावकारी भूमिका खेलेको उनले बताए । जामुनको दाना, गुणमार र सिस्नोको पातको निश्चित मात्राको मिसावटबाट पनि मधुमेहका बिरामीलाई लाभ पुग्ने उनको अनुसन्धानले पुष्टि गरेको छ ।

अम्बाको पातलाई परम्परागत रुपमै ‘एन्टी–डाइबेटिक’ भनिन्छ । यसमा गरिएको वैज्ञानिक अनुसन्धानको नतिजा पनि सन्तोषजनक आएको उनले बताए । काफल, कोइरालो र गुराँसको बोक्राबाट मलम बनाउन सकिन्छ । यो बजारमा पाइने मलम भन्दा बढी असरदार प्रमाणित भइसकेको ज्ञवालीको दावी छ ।

डा. ज्ञवालीका अनुसार पखाला लाग्दा प्रयोग हुने ठूलो ओखती, घसिङ्ग्रेबाट आइडेक्स मलहम, चिउरीको घिउबाट दुखाइको जडीबुटीजन्य औषधि व्यावसायिक रुपमै उत्पादन गर्न सकिने सूत्र तयार गरी प्रयोगशालामा जाँच समेत भइसकेको छ ।

उनलाई लाग्छ, नेपालमा भएका जडीबुटीबाट निदान गर्न नसकिने कुनै रोग छैन । नेपाली उद्योगहरु अगाडि बढ्न चाहेका खण्डमा नेपालमै थुप्रै प्रकारका औषधि बनाउन सकिने सम्भावना छन् । नेपालका ८५ प्रतिशत जडीबुटी कच्चा रुपमै विदेश निर्यात भइरहेका छन् । अन्तर्राष्ट्रियस्तरमा यसको महत्व दर्शाउन सकियो भने नेपालको वनस्पति क्षेत्रका महत्व अझै बढ्ने छन् ।

नेपालका जडीबुटी अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा पठाउनका लागि गुणस्तर निर्धारण गर्न सकिने उपाय पनि उनले पत्ता लगाएका छन् । जडीबुटीजन्य औषधिको गुणस्तर सुधारका लागि नयाँ प्रविधिको विकास गरेबापत उनले सन् २००८ मै टिडब्लुएएस अवार्डसमेत प्राप्त गरेका थिए ।